Gert van der Kolk - 06 51050119 info@oio.nl

Neem een foto van een groepje mensen die in een functioneel verband staan met elkaar. De kans is groot dat wie voor de kijker ter linkerzijde staat, meer te vertellen heeft dan wie rechts staat. Een eenvoudige check: bestudeer de foto’s waar Obama en Biden samen op staan. Obama staat meestal links, zelden rechts, en als hij rechts staat is dat een gek gezicht. Daar hoort de president van de USA niet te staan! Of neem foto’s van koningin Beatrix en prinses Maxima. Als Maxima links staat, is het net of zij al koningin is. Dat is ze nog niet, en daarom komen zulke foto’s maar zelden voor.

Formeel/informeel

Voor plaatjes die volgens een protocol zijn genomen gaat deze vlieger niet op. Bijvoorbeeld de foto van een nieuw kabinet op het bordes bij de koningin. Zij staat vooraan in het midden, de andere leden van de regering op volgorde van begrotingshoofdstuk. Aan geprotocolleerde foto’s valt niks af te lezen dan het protocol. Andere foto’s vertellen vaak iets over formele en informele krachtsverhoudingen.

Een hoogst vermakelijke was bijvoorbeeld het krantenartikel waarin, alweer even geleden, Henk ten Cate werd gepresenteerd als hoofdtrainer van Ajax. De kop was al niet veelbelovend (“Ten Cate wil eerlijke kans krijgen”), de begeleidende foto een teken aan de wand. Daarop stond Ten Cate bijna helemaal rechts. Uiterst links stond de financieel directeur. Geen wonder, wie anders is in het beursgenoteerde sportbedrijf de Top Dog?

Ver weg, toch dichtbij

Vaak is het niet makkelijk om met de Top Dog in een organisatie in contact te komen. Die zit letterlijk en figuurlijk ver weg: op de bovenste verdieping van het hoofdkantoor, beschermd door een secretarieel apparaat dat zijn vak verstaat. Het ligt niet voor de hand dat zo’n Belangrijk Iemand, met zo’n overvolle agenda en met zoveel Belangrijke Kwesties aan het hoofd, tijd voor je inruimt.

Al lijkt hij ver weg, een Top Dog is toch relatief dichtbij. Een work around loopt via de sfeermaker van de Top Dog – een vertrouweling die zijn oog en oor heeft, die makkelijk bij de Top Dog binnenloopt en die hem met raad en daad terzijde staat. Een goede sfeermaker staat het liefst in de coulissen. Zijn werk is gebaat bij onzichtbaarheid. Zodra een sfeermaker teveel in de spotlights komt is het met zijn effectiviteit gedaan. Een bekend voorbeeld is Jack de Vries, de sfeermaker van Balkenende. Ook Hans Hillen is sfeermaker-af, nu hij als minister veel publiciteit krijgt.

Kremlin

De sfeermaker van premier Rutte heet Annelies Pleyte. Zij kwam even langs in een krantenartikel. Ze mijdt de camera’s, blijft uit de publiciteit en knoopt ondertussen voor de premier menig touwtje aan elkaar.

Omdat een sfeermaker houdt van anonimiteit is hij niet makkelijk op te sporen. Het betere Kremlinwatchen helpt: wie houdt zich op in de entourage van de Top Dog? Wie kent hem al wat langer dan vandaag (sfeermaken veronderstelt immers een vetrouwensband, en dat kost tijd)? Over wie wordt door anderen met enige afgunst gesproken? En mocht je écht interessant zijn voor de Top Dog, dan weet diens sfeermaker je vanzelf te vinden!